Je kent het wel: even snel een instructie schrijven op een briefje of in een kort e-mailtje. Je hebt weinig tijd voor uitgebreide beschrijvingen en beleefdheidsvormen, er moet iets gedaan worden. Maar er kan veel fout gaan met zo’n briefje. Soms bereik je het tegenovergestelde effect en is het beter om toch nèt even iets meer tijd te besteden aan je berichtje. De reden? Heel simpel: de lezer laten doen wat er in jouw instructie staat!
Het briefje van Harry
Het nieuwe koffieapparaat is eindelijk geleverd, koffie is de motor achter de organisatie! Het vorige apparaat is te snel stuk gegaan doordat mensen zich niet helemaal hielden aan de gebruiksaanwijzing. Het gevolg: elke keer een foutmelding waarbij Harry weer in actie moest komen. Stel je voor dat jouw collega Harry een briefje op de koffieautomaat hangt:
Let op, nieuw koffieapparaat!
–Beker NIET helemaal achteraan zetten
–DAARNA PAS op de knop drukken!!
–WACHT tot de piep
–DAARNA pas beker weghalen!
gr,
Harry
Zo Harry, heb je een fijne dag gehad? Deze instructie komt dwingend over, er spreekt ook frustratie uit. Is het al vaak misgegaan? Heeft de schrijver van dit briefje al zó vaak alles moeten herstellen en opruimen? Het begin en het einde van de tekst is zakelijk en onpersoonlijk. Bovendien zijn de punten van de instructie soms nog met hoofdletters geschreven, en er worden veel uitroeptekens gebruikt. tenslotte de afsluiting: er wordt niet eens de moeite gedaan om ‘groet’ of ‘groeten’ te schrijven. Grrrrrr!
Dit is de gebiedende wijs
In het bovenstaande briefje had ook de gebiedende wijs gebruikt kunnen worden. In de Nederlandse taal bestaat de gebiedende wijs uit korte zinnetjes, vaak staat er geen onderwerp in de zin. In een zin met de gebiedende wijs staat meestal geen onderwerp. Kijk maar eens in de volgende twee voorbeeldzinnen, welke is gebiedende wijs?:
Zin 1: ‘Je moet nu weggaan’ *
Zin 2: ‘Ga weg’ **
*in zin 1 is het onderwerp ‘je’, het is het antwoord op de vraag ‘wie gaat weg?’, dit is geen gebiedende wijs.
**in zin 2 staat geen onderwerp én het begint met het belangrijkste werkwoord, dit is dus wel gebiedende wijs.
Gebiedende wijs bestaat dus uit korte zinnetjes die actie aangeven. Het geeft heel direct aan wat je moet doen. De gebiedende wijs begint met het belangrijkste werkwoord, het zet aan tot actie. Tenminste … als je het correct toepast!
Hoe kun je gebiedende wijs toepassen?
Bij het gebruiken van de gebiedende wijs kun je niet zomaar een lijstje met commando’s neerzetten. Het risico is groot dat de lezer te direct wordt aangesproken, het kan bot en koud overkomen. Je bereikt dan niet het doel waarvoor het briefje is opgehangen.
Kan dit beter? Lees hierover meer in het volgende blogbericht!
Kijk voor onze trainingen, cursussen en workshops op www.lopesslot.com